De la familia a las familias. Hacia una pluralidad de conformaciones familiares

• Autor: Esteban Marmeto
• Páginas: 1-36

ΧΑΡΤΑΠΑΧΙΟ ∆Ε ∆ΕΡΕΧΗΟ

∆ε λα φαµιλια α λασ φαµιλιασ, ςολ. 31 (2017), Ρεϖιστα Χαρταπαχιο δε ∆ερεχηο, Φα−

χυλταδ δε ∆ερεχηο, ΥΝΙΧΕΝ.

∆Ε ΛΑ ΦΑΜΙΛΙΑ Α ΛΑΣ ΦΑΜΙΛΙΑΣ. ΗΑΧΙΑ ΥΝΑ

ΠΛΥΡΑΛΙ∆Α∆ ∆Ε ΧΟΝΦΟΡΜΑΧΙΟΝΕΣ ΦΑΜΙΛΙΑΡΕΣ

ΕΣΤΕΒΑΝ ΜΑΡΜΕΤΟ1

ΥΝΙςΕΡΣΙ∆Α∆ ΝΑΧΙΟΝΑΛ ∆ΕΛ ΧΕΝΤΡΟ

Ελ φυτυρο δε λα φαµιλια δεπενδε, εν λτιµα ινστανχια, δε

νυεστρα δεχισι⌠ν δε τοµαρ λασ µεδιδασ νεχεσαριασ παρα χον−

τριβυιρ α θυε λα ινστιτυχι⌠ν σε αδαπτε α λασ χονδιχιονεσ σιν−

γυλαρεσ δε νυεστροσ τιεµπο. () (Λ)α ηιστορια ηα πρεσενταδο

υνα σεριε δε δεσαφοσ α λα φαµιλια: λα χολονιζαχι⌠ν, λα ρεϖο−

λυχι⌠ν ινδυστριαλ, λα εσχλαϖιτυδ, λα ινµιγραχι⌠ν, λα δεπρεσι⌠ν,

λασ γυερρασ. Ψ λα φαµιλια εσ () υνα πεθυε〉α ψ ϖαλιεντε ινστι−

τυχι⌠ν θυε ηα σεγυιδο αδελαντε α πεσαρ δε λοσ γολπεσ.

Ηοχησηιλδ, Αρλιε Ρυσσελλ (2008).

1. Ιντροδυχχι⌠ν

α φαµιλια εσ υνο δε λοσ ινστιτυτοσ µ〈σ εστυδιαδοσ εν λοσ λτιµοσ

α〉οσ εν ραζ⌠ν δε συ ιµπορτανχια παρα χον λα σοχιεδαδ ψ λα χονσ−

τρυχχι⌠ν δελ µυνδο σοβρε ελ χυαλ λασ περσονασ σε µυεϖεν. Πορ

ελλο, σοχι⌠λογοσ, αντροπ⌠λογοσ, πσιχ⌠λογοσ ε ηιστοριαδορεσ ηαν

ιντενταδο δεσεντρα〉αρ λασ ιννυµεραβλεσ εξπρεσιονεσ θυε ελλα ηα τενιδο α λο λαρ−

1 Ελ αυτορ εσ εστυδιαντε δε λα Φαχυλταδ δε ∆ερεχηο δε λα Υνιϖερσιδαδ Ναχιοναλ δελ Χεντρο

δε λα Προϖινχια δε Βυενοσ Αιρεσ. Αυξιλιαρ αλυµνο εν λα ασιγνατυρα ∆ερεχηο δε Φαµιλια ψ

Συχεσιονεσ δελ ∆επαρταµεντο δε ∆ερεχηο Πριϖαδο δε εσα φαχυλταδ. Βεχαριο δε Ινϖεστιγαχι⌠ν

δελ Χονσεϕο Ιντερυνιϖερσιταριο Ναχιοναλ (ΧΙΝ).

Λ

2 Εστεβαν Μαρµετο

ωωω.χαρταπαχιο.εδυ.αρ

γο δε λοσ σιγλοσ. Συσ χονχλυσιονεσ νο ηαν σιδο αϕενασ α λασ προβλεµ〈τιχασ ϕυρ−

διχασ, δαδο θυε ηαν σερϖιδο δε χιµιεντο παρα λα εδιφιχαχι⌠ν δε υν σιστεµα

νορµατιϖο θυε σε αδεχυε α λασ µανιφεσταχιονεσ θυε σε εσγριµεν εν λα ρεαλιδαδ

σοχιαλ.

Εν χονσονανχια χον ελλο, λα νοχι⌠ν −ψ χοµποσιχι⌠ν− δε λα φαµιλια ηα ϖι−

ραδο α λο λαργο δελ τιεµπο σιενδο ελ δατο χυλτυραλ ελ θυε τι〉ε α εστε ινστιτυτο,

ϖαριανδο συ ϖαλοραχι⌠ν ψ χονστιτυχι⌠ν εν λασ διφερεντεσ σοχιεδαδεσ. Πορ χονσι−

γυιεντε, σε οβσερϖαρ〈ν διϖερσασ χονχεπχιονεσ φαµιλιαρεσ θυε ρεσπονδεν α υν

µοδελο εσταβλεχιδο εν υν µοµεντο δετερµιναδο παρα υνα σοχιεδαδ δετερµι−

ναδα.

Α ραζ δε εστασ χυεστιονεσ, εν ελ πρεσεντε τραβαϕο σε ιντενταρ〈 αναλιζαρ ελ

µυλτιφορµισµο εξιστεντε εν λασ διϖερσασ ρεαλιδαδεσ σοχιαλεσ φαµιλιαρεσ θυε χον−

λλεϖαν α πονερ εν χρισισ ελ αντιγυο µολδε ιµπεραντε δυραντε µυχηοσ α〉οσ −

νυχλεαρ, ηετεροσεξυαλ, µονογ〈µιχο ψ µατριµονιαλιζαδο−, εν ποσ δε υνα πλυρα−

λιδαδ δε µολδεσ θυε ιντεντε εξηιβιρ λασ διϖερσασ χονφορµαχιονεσ δε φαµιλιασ.

Εν εστε σεντιδο, ψ α φιν δε ιντενταρ ρεαλιζαρ υν αν〈λισισ αµπλιο δε λα προ−

βλεµ〈τιχα, σε αβορδαρ〈 λα τεµ〈τιχα δεσδε υνα µιραδα ιντερδισχιπλιναρια ψ πλυρι−

δισχιπλιναρια θυε σεδιµεντα α λα φαµιλια.

2. Εϖολυχι⌠ν ηιστ⌠ριχα δε λασ φαµιλιασ

∆αδο θυε λα φαµιλια νο αχτα χοµο υνα σιµπλε χαϕα δε ρεσονανχια

(Σεγαλεν, 2013) σινο θυε εξιστε υνα ρελαχι⌠ν διρεχτα εντρε ελλα ψ λα σοχιεδαδ α

τραϖσ δε υνα παρτιχιπαχι⌠ν αχτιϖα εν λασ τρανσφορµαχιονεσ χυλτυραλεσ, σοχιαλεσ,

εχον⌠µιχασ ψ πολτιχασ, νοσ ενχοντραµοσ αντε λα ιµπεριοσα νεχεσιδαδ δε ρεαλι−

ζαρ υνα βρεϖε εϖολυχι⌠ν ηιστ⌠ριχα δε λα ινστιτυχι⌠ν φαµιλιαρ.

Χοµενζανδο πορ λα ποχα πρεηιστ⌠ριχα ενχοντραµοσ α Ενγελσ (2007)

θυιεν, εν συ λιβρο δενοµιναδο Ελ οριγεν δε λα φαµιλια, δε λα προπιεδαδ πριϖα−

∆ε λα φαµιλια α λασ φαµιλιασ 3

ΧΑΡΤΑΠΑΧΙΟ ∆Ε ∆ΕΡΕΧΗΟ

δα ψ δε Εσταδο, ρεαλιζ⌠ υν αν〈λισισ µινυχιοσο δε λα ινστιτυχι⌠ν φαµιλιαρ εν λα

εταπα πρερροµ〈νιχα. Εστε αυτορ νοσ ενσε〉α θυε φυε Βαχηοφεν θυιεν εν 1861

ρεαλιζ⌠ ελ πριµερ εστυδιο δε λα φαµιλια αλ σε〉αλαρ θυε εστα εταπα ηιστ⌠ριχα σε χα−

ραχτεριζ⌠ πορ λα εξιστενχια δε υνα προµισχυιδαδ σεξυαλ, εν δονδε ελ εσταβλεχι−

µιεντο δε λα πατερνιδαδ ερα υνα χυεστι⌠ν ηαρτο χοµπλεϕα; πορ εστε µοτιϖο λα

δετερµιναχι⌠ν δε λα µατερνιδαδ ρεσυλταβα µ〈σ σενχιλλα γενερανδο δε εστε µοδο

υνα πρεεµινενχια δελ δερεχηο µατερνο. Εσ πορ εστο θυε, ατεντο α θυε λα φιλια−

χι⌠ν εσταβα δετερµιναδα πορ λα λνεα φεµενινα, ποδεµοσ σε〉αλαρ α λα γινεχο−

χραχια χοµο χαραχτερστιχα ιµπορταντε εν εστα ποχα ηιστ⌠ριχα.

Ελ συχεσορ δε Βαχηοφεν φυε ΜαχΛενναν θυιεν εσ σε〉αλαδο χοµο τοταλ−

µεντε οπυεστο α συ πρεδεχεσορ. Συ µριτο ρεσιδι⌠ εν ελ δεσχυβριµιεντο δε

πρ〈χτιχασ εξογ〈µιχασ εν χιερτοσ πυεβλοσ δε λα αντιγεδαδ δονδε σε ϖισιβιλιζ⌠ ελ

δενοµιναδο µατριµονιο πορ ραπτο. Εστα πρ〈χτιχα − θυε χονσιστι⌠ εν λα βσ−

θυεδα ψ ποστεριορ αρρεβατο δε φυτυρασ εσποσασ πορ παρτε δελ νοϖιο− σε οβσερϖ⌠

εν αθυελλασ τριβυσ εν δονδε λα χελεβραχι⌠ν δε νυπχιασ δεντρο δε λα µισµα τριβυ

εσταβα προηιβιδα. Ελ ραπτο ερα ελ νιχο µεδιο ιδ⌠νεο παρα ηαχερσε δε µυϕερεσ

δαδο ελ χονσταντε εσταδο δε γυερρα εντρε λασ τριβυσ αντιγυασ. Εστα φορµα χονϖι−

ϖι⌠ χον λασ πρ〈χτιχασ ενδογ〈µιχασ θυε εξιστιερον εν οτροσ πυεβλοσ δονδε λα

χελεβραχι⌠ν δε µατριµονιοσ χον µυϕερεσ δε οτρασ τριβυσ εσταβα προηιβιδα (Εν−

γελσ, 2007).

Νο οβσταντε λα χοινχιδενχια εντρε Βαχηοφεν ψ ΜαχΛενναν αχερχα δε λα

εξιστενχια δε υν παρεντεσχο εν λνεα φεµενινα −κινσηιπ τηρουγη φεµαλεσ ονλψ

− ηυβιερον εστυδιοσ ποστεριορεσ θυε ηαν διναµιταδο παρχιαλµεντε εστα τεορα

(Ενγελσ, 2007). Εν εστε σεντιδο, ψ νο οβσταντε αφιρµαχιονεσ ταν χλαρασ χοµο λασ

ϖερτιδασ πορ Βαχηοφεν2, νο σε πυεδε ασεϖεραρ θυε εστε περοδο ηιστ⌠ριχο σε ηα−

2 Α λα µυϕερ σε ασοχια λα πριµερα ελεϖαχι⌠ν δε λα ραζα ηυµανα, ελ πριµερ προγρεσο ηαχια λα

χιϖιλιζαχι⌠ν ψ ηαχια υνα εξιστενχια ρεγυλαδα, λα πριµερα εδυχαχι⌠ν ρελιγιοσα, ψ πορ λο ταντο, ελ

δισφρυτε δε τοδο βιεν συπεριορ. Εν ελλα, αντεσ θυε εν ελ ηοµβρε, σε δεσπιερτα ελ ανηελο δε λα